شناسایی مبانی تربیتی شاهنامه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموخته دکتری برنامه ریز درسی، آموزگار ابتدایی اصفهان

چکیده

شاهنامه با کمک داستان و تصویر سازی  پرورش فضایل اخلاقی و اجتماعی را مورد توجه قرار داده است، حماسه تربیت اخلاقی و فرد- جامعه پیوندی نو در شاهنامه فردوسی پیدا می کنند.  از ویژگیهای بارز شاهنامه این است که در داستان­های آن به آموزه های تربیتی و اخلاقی اشاره کرده است، با توجه به اهمیت این منبع  فرهنگی جامعه ایرانی، هدف از تحقیق حاضر تبیین توصیف کیفی دلالت­های تربیتی بر  اساس شاهنامه بود. برای روش تحقیق از تحلیل مضمون استفاده شد. حوزه پژوهش کل ابیات شاهنامه  بود که به شیوه کل شمار نمونه گیری شد. در این راستا، ابتدا آموزههای تربیتی شاهنامه مبتنی بر دسته بندی  موجود در مبانی نظری  سند تحول آموزش و پرورش استخراج شد و سپس مصادیق و مثال­هایی پایه­ای مشخص گردید. پس از دست یافتن به مضامین پایه ای، مضامین سازمان دهنده سطح 2 تعیین شدند که نشان دهنده اصول تربیتی از جنبه های اعتقادی، روحی، اخلاقی، اجتماعی-سیاسی، علمی-آموزشی، هنری بود. در نهایت مبانی تربیتی شاهنامه با توجه به مبانی اساسی تربیت یعنی هستی شناختی(ابعاد اعتقادی)، انسان شناختی(ابعاد اخلاقی، اجتماعی – سیاسی)، معرفت شناختی(ابعاد علمی- آموزشی)، ارزش شناختی(ابعاد زیبایی شناسی-هنری) و دین شناختی به دست آمد.یافته­ها نشان داده است که شاهنامه، توحید و خداشناسی، رستگاری را در مرکزیت توجه  قرار می دهد. اصول  تربیتی  شاهنامه در چند حوزه اعتقادی، اخلاقی، آموزشی، اجتماعی-سیاسی و هنری-زیباشناختی و متناسب با ابعاد مختلف تربیتی می باشند در این راستا پیشنهاد می­شود دوره های دانش افزایی برای معلمان در زمینه آشنایی با آموزه های تربیتی این اثر ادبی برگزار شود و در ضمن شاهنامه نیز به عنوان یکی از منابع در تدوین کتب درسی و برنامه های درسی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identifying the educational basics of Shahnameh

نویسنده [English]

  • setareh Mousavi
PhD in curriculum Development, primary school teacher in Isfahan
چکیده [English]

Shahnameh, with the help of story and illustration, has considered the cultivation of moral and social virtues. The epic of moral education and individual - society can be found in ferdowsi “s shahnameh. One of the prominent features of Shahnameh is that in its stories it has referred to educational and moral teachings.According to the importance of this cultural resource of Iranian society, the purpose of this study was to explain the qualitative description of educational implications based on shahnameh. Content analysis was used for the research method. The field of research was the whole verses of Shahnameh which was sampled by the total number method. In this regard, first, the educational system of shahnameh was extracted based on categories in theoretical foundations of educational development and then the examples were identified. After achieving the basic themes, the organizing themes of level 2 were determined, which showed the educational principles from the aspects of belief, spiritual, moral, socio-political, scientific-educational and artistic. finally , the educational principles of shahnameh were obtained according to the basic principles of education , namely ontological  ( belief dimensions ) , anthropological ( moral , social - political dimensions ) , epistemological knowledge ( scientific - educational dimensions ) , cognitive value ( aesthetics - artistic dimensions ) and religion Cognition was obtained. The findings show that Shahnameh, monotheism and theology focus on salvation. The educational principles of Shahnameh are in several doctrinal, moral, educational, social-political and artistic-aesthetic fields and are suitable for different educational dimensions. In this regard, it is suggested that educational courses for teachers be introduced to the educational teachings of this literary work. Shahnameh should also be considered as one of the sources in compiling textbooks and curricula.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahnameh
  • Education
  • basics
  • qualitative analysis